گیاه شناسی کاربردی و طراحی کاشت

گیاه شناسی کاربردی در طراحی منظر

گیاه شناسی : موجودات زنده به دو گروه جانوران و گیاهان تقسیم می شوند. وجه تمایز گیاه از جانوردر چند مورد به شرح زیر می باشد:
گروه عظیمی از گیاهان ( غیر پست ها ) که به گیاهان عالی معروفند) اتوتروف( هستند ، یعنی مواد غذایی اولیه مورد نیازشان ( قندها ) را از طریق فرآیندی بنام فتوسنتز یا نور ساخت طی واکنش زیر می سازند.
فتوسنتز ( نورساخت ) 6co2 + 6h2o = c6h12o6+6o2
( اکسیژن ) + ( گلوگز) = (آب) + (دی اکسید کربن )
در حالی که جانوران (هترتروف)3 بوده و به منظور تامین مواد غذایی اولیه خود به سایر موجودات وابسته هستند. جانوران طی فرآیند تنفس که عکس فتوسنتز است با مصرف اکسیژن و قند تامین شده از سایر موجودات ( غذا ) تولید گاز دی اکسید کربن و بخار آب می نمایند.:
( تنفس ) 6co2 +6h2o2 = c6h2o6 + 6o2
علاوه بر جانوران که هترتروف هستند برخی گیاهان پست نیز که توانمندی فتوسنتز ندارند ( بعلت فقدان سبزینه ) به دو صورت انگل به معنای بهره برداری یک طرفه از یک موجود زنده و یا کود رست به معنای بهره گیری از بقایای غیر زنده موجودات دیگر زندگی می نمایند.
2- سلولهای گیاهی دارای یک دیوار ثانویه سلولزی علاوه بر دیواره سلولی جانوران هستند.
3- سلولهای گیاهی دارای خاصیت ( توتی پوتنسی) هستند. این خاصیت به معنای دارا بودن کلیه اطلاعات توارثی در یک سلول برای ایجاد یک گیاه کامل از سلول است. بعبارتی در گیاهان می توان از یک سلول یک گیاه کامل ساخت و این موضوع اساس بخش مهمی از فن آوری زیستی گیاهی تحت عنوان کشت2 بافت و ریز ازدیادی می باشد.
4- سلولهای گیاهی دارای اندامک هایی بنام ) پلاست (هستند که وظیفه نگهداری رنگیزه ها را دارند مثل کلروپلاست 5 که وظیفه ذخیره کلروفیل را دارد.

فصل اول : طبقه بندی گیاهان گیاه شناسی

طبقه بندی گیاهان بر اساس علم گیاهشناسی | گیاه شناسی

تاکنون بیش از 360000 گونه گیاهی در روی کره زمین شناخته شده اند . وجه تمایز گونه ها و تقسیم بندی آنها براساس روشهای علمی صورت می پذیرد که اساس کلی این تقسیم بندی ها ” شکل ظاهری اندامها ” یا ” مرفولوژی” می باشد.
اساس طبقه بندی گیاهی توسط یک گیاهشناس سوئدی بنام کارل فن لینه در سال 1753 میلادی بنیان نهاده شده که بعدها در اواسط قرن نوزدهم توسط چارلز داروین تکمیل گردید.
در طبقه بندی لینه اساس نامگذاری براساس دادن دو نام لاتین به هر گیاه می باشد. او زبان لاتین را برای این انتخاب کرده بود که یک زبان بین المللی علمی محسوب می شود . انسانها معمولا” با دو نام شناخته می شوند اول اسم کوچک و دوم اسم فامیل که در شناسایی گیاهان و جانوران به روش لینه نیز همین اصل رعایت گردیده است. مثلا” هلو با نام علمی پرونوس پرسیکا که قسمت اول نام مبین جنس گیاه و قسمت دوم یا گونه6 که معمولا” بیان کننده نام کاشف یا محل رویش و یا یک مشخصه ظاهری گیاه است. مثلا” در مورد هلو گونه آن یعنی پرسیکا تعلق آن را به منطقه رویشی ایران بیان می نماید. یا مثلا” گیاه آستاراگالوس گوبنی که نام گونه آن از کاشف گیاه فوق یعنی پروفسور گوبه استاد گیاه شناسی اطریشی دانشکده
برای تشریح یهتر بهره گیری از خصوصیات ظاهری در طبقه بندی گیاهان به مثال زیر توجه نمایید. بسیاری از درختان میوه سردسیری از حیث شکل گل شبیه به گل سرخ هستند و بدین جهت این گروه از گیاهان را تحت عنوان خانواده گلسرخیان1 می شناسیم. ولی وقتی در این خانواده دقیق شویم متوجه اختلاف سایر خصوصیات ظاهری گلسرخ با زردآلو و سیب می شویم بنابراین لازم است در درون یک خانواده آنهایی را که به هم شبیه تر هستند در یک ژانر یا جنس مثلا” جنس پرونوس قرار دهیم. این جنس شامل درختانی مثل آلو ، گوجه ، زردآلو ، هلو، گیلاس و البالو می شود که خصوصیت مشترک همه آنها علاوه به شکل گل ( مربوط به خانواده ) داشتن میوه های هسته دار ( خصوصیت جنس ) می باشد.
وقتی در درون این جنس بیشتر دقت کنیم متوجه می شویم که از نظر خصوصیات ظاهری هلو با البالو متفاوت است. بنابراین گونه آنها از هم جدا می شود گونه سراسوس2 برای البالو و گونه پرسیکا3 برای هلو با دقت بیشتر متوجه می شویم که همه گیلاس ها شبیه به هم نیستند که این موضوع سبب ایجاد رقم یا واریته می شود.
مثلا” گیلاس سیاه مشهد و گیلاس عسلی اصفهان : وقتی که یک واریته4 گیاهشناسی مورد کشت و کار قرار گیرد و بعبارتی یک رقم یا واریته تجاری شود تحت عنوان کولتیوار5 که از ترکیب دواصلاح کالتیوشین6 یعنی ” کشت” و واریته بوجود می اید.
کلیه رویانداران به غیر از خزه های حقیقی دارای آوند بازدانگان1 شامل حدود هفتصد نوع گیاه هستند که عموما” درختانی همیشه سبز2 می باشند که در مناطق معتدل و سرد دنیا پراکنده هستند. از خصوصیات بازدانگان این است که بذر آنها بدون پوشش روی میوه های مخروطی3 ایجاد می شوند و به همین دلیل به آنها مخروط داران4 اطلاق می شود. از خصوصیت دیگر آنها این است که معمولا” دارای برگهای سوزنی هستند. بازدانگان اکثرا” زینتی بوده و برای احداث فضاهای سبز شهری و جنگلهای طبیعی سوزنی برگان برای تولید چوب ، رزینهای گیاهی و تربانتین مورد بهره برداری قرار می گیرند.
نهاندانگان شامل 250000 نوع گیاه هستند که در سراسر دنیا پراکنده هستند و از لحاظ اقتصادی از جمله مهمترین گیاهان بشمار می روند که منبع اصلی غدا، آشامیدنیها ، لباس ، کاغذ، لاستیک ، ادویه جات ، داروها و…. محسوب می شوند.
نهاندانگان دارای دو رده یا کلاس یعنی تک لپه ایها5 و دو لپه ایها6 هستند از خصوصیات دو لپه ایها این است که بذر آنها دارای دو لپه7 بود هنگام سبز شدن تولید دو برگ اولیه می نماید و مقدار هریک از اجزاء گل در آنها چهار تا پنج و یا مضربی از آنهاست (8 -10- 16-20 و….).
دولپه ایها شامل 200000 نوع گیاه هستند که همگی برگ پهن 8 هستند. تک لپه ایها دارای یک لپه بوده و در زمان سبز شدن بذر فقط یک برگ اولیه می دهند و تعداد هریک از اجزاء گل در آنها سه یا مضربی از آن است ( 3- 6- 9- 12 و….).4

طبقه بندی گیاهان فضای سبز و ویلا از نظر سازگاری با شرایط محیطی

گیاهان فضای سبز و ویلا براساس میزان مقاومتشان نسبت به سرمای زمستانه به دو دسته حساس و مقاوم تقسیم می شوند . از آنجا که در درختان و درختچه ها میزان حساسیت و یا مقاومت به شرایط محیطی در زمان خزان و یا رویش متفاوت است لذا این تقسیم بندی گسترده تر گشته و بسته به مقاومت چوب در برابر سرمای زمستان و یا مقاومت جوانه گل در برابر سرمای بهاره تقسیم می شوند.
به عنوان مثال چوب درخت زردآلو سرمای بسیار شدید را در زمستان تحمل می نماید ولی جوانه گل آن در برابر سرمای بهاره حساس است لذا کاشت آن محدود به مناطقی می شود که سرمای بهاره نداشته باشند. مثال دیگر گیاهان همیشه سبز مناطق گرمسیر است که برخی از آ«ها سرمای نزدیک به صفر را تحمل می نمایند مثل مرکبات و برخی این مقاومت را ندارند و به سرما بسیار حساس هستند مثل ناگیل ، موز و انبه از طرفی می توان گیاهان فضای سبز را براساس احتیاجات حرارتیشات در خلال فصل رشد به دو گروه گیاهان فصل خنک که عبارتند از گیاهانی که در دمای پایین حدود 4 درجه سانتیگراد بذرشان جوانه می زند و خودشان نیز در هوای خنک بهترین رشد را دارند ( مثل کلم زینتی ) و گیاهان فصل گرم که عبارتند از گیاهانی که بذرشان جهت جوانه زنی احتیاج به حرارت های بالا دارد و خودشان نیز در هوای گرم بهترین رشد را دارند ( مثل فلفل زینتی ) تقسیم نمود.

طبقه بندی گیاهان فضای سبز براساس چرخه زندگی

از نقطه نظر چرخه زندگی گیاه شناسی گیاهان فضای سبز به سه دسته تقسیم می شوند :

الف – گیاهان یک ساله
ب – گیاهان دو ساله
ج – گیاهان چند ساله یا دائمی
بعلت اهمیت این گروه از گیاهان در طراحی های فضاهای سبز به شرح هر یک از گروههای فوق پرداخته می شود.

طبقه بندی گیاهان فضای سبز بر اساس عادت رشدی و شکل و نوع ساقه هوایی
در این تقسیم بندی گیاهان به دو دسته خشبی یا چوبی و علفی تقسیم بندی می شود.
الف – گیاهان چوبی یا خشبی : که دارای اندامها و بافت های چوبی هستند خود به چهار دسته کوچکتر یعنی درخت، درختچه، خزنده و پیچ ها تقسیم می شوند.
لازم به ذکر است که در گروه خزنده ها و پیچها ارقام غیر خشبی و علفی نیز وجود دارد که در جای خود تشریح می شوند.
درخت معمولا” گیاهی دائمی با یک تنه اصلی مستقیم و مرتفع است مثل کاج و چنار ولی درختچه بجای یک تنه اصلی چندین شاخه اصلی دارد که از سطح زمین رشد می کنند مثل شمشاد با تمشک.
گیاهان چوبی خزنده با وجود اینکه دارای یک ساقه خشبی واحد است ولی بدون قیم نمی تواند روی تنه خود بایستد مثل مو.
ب – گیاهان علفی : خود به دو دسته کوچکتر یعنی علفی و خزنده تقسیم می شوند . دسته اول یعنی علفها نیاز به قیم ندارند مثل اطلسی و شمعدانی و دسته دوم یعنی خزنده ها روی زمین حرکت می کنند. گیاهان چوبی عمدتا” چند ساله درصورتیکه گیاهان علفی ممکن است یکساله دوساله و یا چند ساله باشند. در مناطق معتدله شاخ و برگ گیاهان علفی چند ساله هر سال در زمستان در اثر سرما ازبین می روند ولی ریشه آنها زنده می ماند و در بهار سال بعد دوباره شاخ و برگ جدید تولید می نمایند . از این گروه می توان به کوکب ، نعناع و توت فرنگی اشاره کرد.
بطور کلی گیاهانی که در زمستان برگهای خود را از دست می دهند خزان دار نامیده می شوند مثل بید ، نارون و چنار و آنهائیکه در سراسر سال دارای برگ هستند همیشه سبز نامیده می شوند مثل ماگنولیای تابستانه . البته در گیاهان همیشه سبز ریزش برگ وجود دارد ولی این عمل بتدریج صورت می گیرد و همواره روی آن مقداری برگ وجود دارد که آنرا سبز نگه می دارد. گیاهان خزان دار معمولا” مربوط به مناطق معتدل هستند و گیاهان همیشه سبز مربوط به مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر و گروهی ( مثل بازدانگان ) مربوط به مناطق سرد جهان هستند.

الف – گیاهان یکساله فضای سبز گیاه شناسی

گیاهانی هستند که چرخه کامل زندگی یعنی از جوانه زدن بذر تا تولید گل و بذر جدید را در یک فصل رشد کامل می نمایند. لازم به ذکر است یک فصل رشد ممکن است شامل یک فصل تقویمی و یا بیشتر ولی حداکثر تا یکسال به طول می انجامد این گیاهان پس از تولید بذر خشک می شوند و می میرند.
از جمله این گیاهان می توان به گل اطلسی ، لادن و جعفری اشاره کرد که تمامی چرخه زندگی آن از کاشت بذر تا تولید گل و تولید بذر در یک فصل رویش محقق می شود. نکته مهم این است که در گلهای
یکساله گاهی گروههایی از گیاهان دوساله و یا چند ساله وجود دارد ولی بعلت اینکه فقط در سال اول گلهای آنها با ارزش می باشد پس از تولید مرحله اول گل دیگر ارزش نگهداری ندارند که از این گروه می توان به میمون و مینای چمنی اشاره کرد.
از نقطه نظر گل و تحمل شرایط محیطی تنوع زیادی در بین گونه های گل یکساله قابل مشاهده است بعنوان مثال در بعضی از آنها گلها بسیار کوچک هستند مثل مروارید و دربرخی گلها بسیار درشت هستند مثل آفتابگردان . برخی از گلهای آنها بسیار کوچک هستند مثل مروارید و در برخی گلها بسیار درشت هستند مثل آفتابگردان . برخی را در ابتدا باید در خزانه کاشت و سپس گیاه رشد کرده را به زمین اصلی منتقل کرد مثل بنفشه و برخی را می توان بطور مستقیم در محل اصلی کاشت مثل لاله باغی.
بعضی مثل بنفشه ، مینای چمنی ، شب بو و همیشه بهار نسبت به سرمای زمستان مقاوم هستند لذا می توان آنها را پاییز کشت کرد. ولی در برخی موارد در برابر سرما حساس هستند مثل اطلسی ، میمون ، آهار و گل جاوید که لازم است در بهار و پس از رفع خطر یخبندان کاشته شوند.

 

ب – گیاهان دو ساله فضای سبز
در فضای سبز گیاهان دوساله به گیاهانی اطلاق می شود که چرخه کامل زندگیشان در دو فصل رشد تکمیل می شود. لازم به ذکر است که دو فصل رشد گیاهی منطبق با دو فصل تقویمی نیست بطوریکه دو فصل رشد عموما” بیشتر از یکسال شمسی و حداکثر تا دو سال تقویمی به طول می انجامد. این گیاهان در سال اول فقط رشد رویشی می نمایند یعنی فقط شاخ و برگ تولید می نماین و در طی این فصل رشد ، مواد غذایی را در اندامهای مختلف خود ذخیره می نماید و در سال دوم به گل می نشیند ( به شکوفایی می رسند ) و تولید بذر نموده و پس از رسیدن بذر می میرند .
گیاهان دو ساله در سال اول فاقد ساقه بوده و بر روی زمین گسترش می یابند و برای تولید ساقه حقیقی یعنی ساقه گل دهنده احتیاج به یک دوره سرما دارند پس از اینکه در زمستان سرمای لازم را دریافت نمودند در سال دوم ساقه گلدهنده که معمولا” طویل می باشد ایجاد می شود از جمله این گیاهان گل شب بو می باشد.

کاربرد گیاهان یکساله و دوساله در طراحی کاشت فضای سبز گیاه شناسی

در طراحی فضای سبز ، گیاهان یکساله و دو ساله از اهمیت خاصی برخوردارند زیرا بدون وجود اینگونه گیاهان هیچگاه یک طرح فضای سبز کامل نخواهد بود.

1– گیاهان یکساله
گیاهان یکساله بیشتر در باغچه های میانی کاشته می شود زیرا این نوع باغچه ها بیشتر در معرض دید قرار می گیرند گرچه محدودیتی نیز برای کاشت این گروه از گیاهان در باغچه های حاشیه ای وجود دارد. زیرا عدم وجود نور کافی در باغچه های حاشیه ای که مکان مناسبی برای کاشت درختان و درختچه های زینتی به شمار می روند رشد و کیفیت رنگ گل آنها را تحت تاثیر قرار می دهند. زیرا اغلب گیاهان یکساله نورپسند بوده و برای ادامه رشد خود نیاز به تابش مستقیم نور خورشید دارند و شاخه ها و برگهای گیاهان بلندتر مانعی برای دسترسی این گونه از گیاهان به نور کافی خواهد بود. در چنین حالتی می بایستی باغچه های حاشیه ای را به اندازه کافی عریض در نظر گرفت ( حدود 3 متر ) و فاصله کاشت گیاهان از یکدیگر را کاملا” رعایت نمود.
گیاهان یکساله در خاکهای غنی از ترکیبات ازته بسرعت رشد نموده و تولید شاخه و برگ انبوه خواهند نمود و این امر مطمئنا” در میزان و کیفیت گلدهی آنها اثر عکس خواهد داشت لذا نباید بسترهای گلکاری را بیش از نیاز گیاه غنی از ازت در نظر گرفت . خاک حاصلخیز باغچه با زهکش قابل قبول ، مکان آفتابی ، آبیاری مرتب روزانه نیاز گیاه را برطرف خواهد نمود.

 

 

 

گیاهان یکساله نسبت به مقاوم بودن در برابر سرما در سه گروه از هم متمایز می گردند:

الف – گیاهان یکساله مقاوم

گیاهان یکساله مقاوم ، یخبندان های سطحی را بخوبی تحمل می کنند. بذور این گونه گیاهان را می توان در اواخر زمستان و یا اوایل بهار در فضای آزاد کشت نمود. بذر برخی از این نوع گیاهان مانند همیشه بهار را می توان حتی در پاییز کاشت و در بهار از گل زیبای آن استفاده نمود. نشاء های بوجود آمده از بذور پاییزی بهتر است در اواخر زمستان تنک شوند زیرا ممکن است تعدادی از آنها بر اثر ناملایمات زمستانی و یا بوسیله آفات گیاهی آسیب دیده و بطور طبیعی حذف گردند.
گل جاوید ، گونه ای از گل ختمی ، آلیسوم ( گل عسل ) ، گل گاوزبان زینتی ، بارتونیا ، مینای چمنی ، همیشه بهار ، گل گندم یا سانتوره ، خیری یا شب بوی زرد، کروپسیس ، اکیوم ، شقایق ، گل عروس ، آفتابگردان زینتی ، ایبریس ، گل نخود ، لاوترا ، کتان زینتی ، لینوم ، شب بوی باغی ، شب بوی ویرجینیا ، نموفیلا یا کوچولوی چشم آبی ، نی حلیا یا سیاه دانه ، فسلیا ، زردا، اسکابیوزا ، گونه ای از سلوی ، گل لادن ، گونه ای از بنفشه و ویسکاریا در این گروه قرار دارند.

ج – گیاهان یکساله حساس گیاه شناسی

این گروه گیاهان بشدت نسبت به سرما حساس هستند. بذور اینگونه گیاهان فقط در گلخانه های گرم کاشته می شوند و تا آغاز دوره گلدهی در گلخانه نگهداری می شوند. برخی از این گیاهان را می توان پس از گذران دوران سرمای بهاره به باغچه انتقال داد ولی اکثرا” برای تزئین فضاهای سرپوشیده مورد استفاده قرار می گیرند. معروف ترین گیاه این گروه در کشورما گل سیندر ( سینره ) است که معمولا” در زمستان و در گلخانه های گرم برای مصرف در ایام عید نوروز پرورش داده می شود. شیزانتوس ، گل کفشک و برخی از گونه های تاج خروس از گیاهان یکساله حساس بشمار می روند.

نام فارسی: گل میمون
نام علمی: Antirrhitum majus
نام انگلیسی: Snapdragon
خانواده: Scrophulariaceae
طول دروه زندگی: دائمی با دوره کوتاه ولی چون تنها تا دمای صفر درجه سانتیگراد را قادر به تحمل می باد اکثرا” به عنوان گیاه کیساله کشت می شود. در نواحی که دارای زمستانهای نه چندان سرد هستند ( حداقل حرارت صفر درجه ) این گیاه سرمای زمستان را تحمل نموده و در سال دوم محول خوبی می دهد. ولی در سالهای بعد چنانچه باقی بماند مرغوبت خود را ازدست می دهد.
ارتفاع بوته: تا 120 سانتی متر
فواصل کاشت : 30 سانتی متر
شرایط خاک (از نظر رطوبت ): با زهکشی خوب
نوع خاک: سبک ، حاصلخیز
شرایط نور: آفتاب – سایه – آفتاب
مقاومت به سرما: ندارد ( تا صفر درجه سانتیگراد )
زمان و روش تکثیر: ازدیاد آن توسط بذر انجام می گیرد. کشت بذر در فروردین ماه همانند گیاهان یکساله و یا در اواخر تابستان و اوایل پاییز در خزانه صورت می گیرد و پس از رشد کافی به زمین اصلی منتقل می شوند. از طریق قلمه چوب نرم نیز قابل تکثیر است.
رنگ گل: سفید ، قرمز ،صورتی ، زرد ، بنفش ، ارغوانی و اغلب شامل دو رنگ
زمان گلدهی: تمام تابستان و پاییز
کاربرد: گونه هایی پابلند ( به ارتفاع 60 سانتیمتر و بیشتر ) جهت گل شاخه بریده و نیز به عنوان پرکننده در حاشیه های مخلوط ، گونه های متوسط ( به ارتفاع 30 تا 60 سانتی متر ) مناسب برای باغچه ها و گونه های پاکوتاه ( تا ارتفاع 30 سانتی متر ) جهت طراحی باغچه های کوچک ، کناره حاشیه ها و جعبه های گل
مراقبت ها: ارقام پا بلند نیاز مند قیم می باشند . مقادیر رطوبت بالاتر از 40 % حجمی موجب کاهش کیفیت نهایی محول می گردد . در مقایسه با سایر محصولات نسبت به رطوبت خاک کم مقاومتر است . احتمال آلودگی بذور در رطوبت بالا و هوای آزاد نسبت به بذوری که در گلخانه ها با تهویه کامل بدست می آید بیشتر است – نشاها بسیار حساس به ریزوکتونیا و پیتیوم هستند و باید در محیطی عاری از عوامل بیماریزا کاشته شوند . گلهای پژمرده به منظور طولانی شدن دوره گلدهی حذف شوند. از باد محافظت گردند.
مشخصات ویژه: بذر آن سیاه رنگ و ریز است . فصل گل دهی آن بسیار طولانی می باشد و نسبتا” نیازمند به منیزیم بالا است

نام فارسی: ابری گیاه شناسی
نام علمی:Ageratum houstonianum
نام انگلیسی:Floos flower
خانواده: Asteraceae (Compositae)
طول دروه زندگی: یک ساله
ارتفاع بوته: 15 تا 45 سانتیمتر
شرایط خاک (از نظر رطوبت ): با زهکشی خوب ، کمی مرطوب
نوع خاک: حاصلخیز
شرایط نور: آفتاب
مقاومت به سرما: ندارد
زمان و روش تکثیر: ازدیاد آن از طریق کاشت بذر در اسفند یا فروردین ماه در خزانه و انتقال نشاء ها در اردیبهشت ماه به زمین اصلی صورت می گیرد . همچنین می توان بذرها را در اردیبهشت ماه در زمین اصلی کشت نمود و یا آن را از طریق قلمه تکثیر کرد.
رنگ گل: آبی و بنفش
زمان گلدهی: از اوایل فصل تابستان تا اواخر آبان و حتی در آذر ماه
کاربرد:جهت حاشیه ها : گلدانها ، کشتهای توده ای ، طرحهای شطرنجی و نیز به طور مخلوط همراه با شمعدانی در باندها

مراقبت ها: گلهای پژمرده به منظور تحریک گلدهی دوباره حذف شوند.
مشخصات ویژه: گیاه پر رشدی است و در بستر کات اگر همراه با گلهای دیگر مثلا” گل ناز و غیره کت شود بر آنها غالب می گردد . ریشه آن به دلیل سطحی بودن سبب نفوذ پذیری بیشتر خاک می گردد.

2- گیاهان دو ساله گیاه شناسی
گیاهان دو ساله که در آرایش فضای سبز کاربرد دارند عموما” نسبت به سرما مقاوم هستند و گیاهان دو ساله مقاوم نامیده می شوند. معروف ترین گیاهان دو ساله در کشور ما عبارتند از گل صدفی، فراموشم مکن و برخی از گونه های شب بو و گل مغربی . بذور این گیاهان اگر در بهار و پس از گذراندن یخبندان های احتمالی در فضای آزاد کاشته شوند، در بهار یا تابستان آینده به گل خواهند نشست. در شرایط آب و هوایی تهران برخی از باغبانان بذور گیاهان دو ساله را در شهریور ماه می کارند و بعلت طولانی بودن فصل پاییز، گیاه فرصت کافی برای رشد و نمو داشته و می تواند خود را برای خواب زمستانی آماده سازد. گاهی دیده می شود که بذور گیاهان دو ساله گه در بهار کاشته می شوند ، در پاییز گلدار شوند. باغبانان در این موقع اصطلاح ” گول خوردن ” گیاه را بکار می برند. گلدار شدن گیاه دو ساله در سال اول ناشی از حرارت ، بیش از حد هوا در اواسط تابستان است که رشد گیاه را متوقف نموده و در حقیقت فصل رشد را به دو نیم فصل رشد تبدیل می نماید. گیاهان یکساله و گیاهان پایا نیز در تابستان از آسیب حرارت شدید در امان نیستند و رشد آنها در ماههای گرم متوقف می شود و با تعدیل حرارت در پاییز رشد دوباره آغاز شده و تک گلهایی بر روی شاخه ها ظاهر می شوند و حتی گلهایی نیز بر روی درختان میوه بوجود می آید که موجبات تعجب بیننده را فراهم می آورد.
در شرایط آب و هوایی تهران بعلت وجود تابستانهای گرم دوره فصل رشد عملا” از مناطق سردسیر و ییلاق کوتاهتر است. در مناطقی ییلاقی با تابستانهای ملایم ( حداکثر حرارت 32 درجه سانتیگراد ) فصل رشد یکنواخت و ادامه دار و در نتیجه طولانی تر است.
گیاهان دو ساله در سال اول رشد، گیاهی کوتاه و بدون گل بوده و جلوه زیبایی ندارند. لذا برخلاف گلهای یکساله باغچه های حاشیه ای مکان مناسبی برای کاشت آنها بشمار می روند. این گونه گیاهان را می توان در باغچه های میانی نیز براحتی در میان گلهای یکساله در مکانهای مناسبی قرار داد و در سال بعد از زیبایی گلهای آنها لذت برد. که در صورت محدودیت شدید نور در باغچه های حاشیه ای روش اخیر بیشتر قابل توصیه است. در طراحی فضای سبز می توان از گیاهان دو ساله و حتی برخی از گیاهان پایا بمانند گیاهان یکساله استفاده نمود. در این صورت می بایستی گیاه گلدانی و یا نشاء گل ، سال اول را در محل خزانه پرورش گل گذرانیده باشد.
از گیاهان یکساله و دو ساله بخاطر عادت پرگلی آنها در رنگ آمیزی باغ استفاده می شود . بسیاری از این گیاهان در تمامی فصل رشد و تا اولین یخبندان شکوفا هستند . مکانهای خالی در باغ ، بخصوص حاشیه باغچه ها را می توان با گلهای یکساله آرایش داد. از این گیاهان می توان در تزئین گلدانهای بزرگ و مرتفع در کنار پنجره ها و پلکانها ، در سبدهای آویزان گل و دیگر گلجای ها استفاده نمود.
گلهای این گیاهان از جمله نخود گل ، همیشه بهار ، انواع شب بو ، مینای بهاره ، گل میمون ، کوکب کوهی و سیاه دانه بعنوان گل بریده در ظروف آب نگهداری می شوند و جهت تزئین اماکن سرپوشیده مصرف می شوند لذا اگر محوطه باندازه کافی بزرگ باشد، می توان مکانی کاملا” آفتابگیر را برای پرورش گل این قبیل گیاهان در نظر گرفت و در تمامی دوران فصل رشد از گل بریده این گیاهان استفاده نمود. مناسبترین زمان برداشت صبح زود قبل از طلوع کامل خورشید و زمانی است که یک سوم غنچه ها شکفته شده باشند.
گیاهان یکساله مانند اطلسی و فلوکس و برخی از گونه های شمعدانی ( ژرانیوم ) را می توان در زمستان بداخل منزل برد و در زمستان نیز از گلهای زیبای آنها لذت برد البته این کار کمی مشکل است ، نخست باید گیاهان یکساله گلدانی را تمیز نموده و ساقه ها و برگ های خشک شده و همچنین گلهای پژمرده را قبل از مرحله بذر دهی حذف نمود. برخی از گیاهان مانند نخود گل ، گل عسلی ، لوبلیا و لیناریا اگر در این مرحله پس از خاتمه دوران گلدهی هرس شوند ، درحقیقت جوان شده و بار دیگر شکوفا خواهند شد. پس از انجام مراحل جوان سازی گیاه می توان آنرا بداخل فضای سبز سرپوشیده ، آفتابی و گرم منتقل نمود.
گیاهان یکساله بخاطر عادت پرگلی خود در طراحی فضای سبز بسیار با ارزش محسوب می شوند بخصوص انواع اصلاح شده آنها که پاکوتاه ، رنگارنگ و پر گل می باشند . این گیاهان نسبت به آفات و بیماریهای گیاهی تا حد بسیار زیادی مقاومند ولی غذای خوبی برای راب و حلزون بشمار می روند لذا نشاه های جوان را بایستی در برابر این آفات محافظت نمود.

3- گیاهان چند ساله فضای سبز گیاه شناسی

در این گیاهان از جوانه زدن بذر تا تولید گل ممکن است یکسال یا چند سال بطول انجامد ولی برعکس دو گروه پیشین پس از رسیدن بذر ازبین نمی روند و سالیان متوالی تولید گل و بذر می کنند بعنوان مثال گل کوکب.
در گلهای چند ساله معمولا” فقط قسمتهای زیر زمین گیاه دائمی هستند و اندامهای هوایی آنها اغلب یکساله بوده و در زمستان ازبین می رود و گیاه در بهار تولید شاخ و برگ جدید می نماید. لذا درخصوص آنهایی که ریشه های حساس به سرما دارند لازم است در اواسط پاییز با یک خاکپوش ( مالچ) مثل خاکبرگ ، خرده برگ ، کمپوست ، کاه و…. روی بستر خاک حفاظت ریشه ها را از سرما پوشانده شود. در گیاهان جنس تمشک از جمله خود تمشک ریشه ها دائمی بوده و ساقه ها دوساله هستند. در درختان و درختچه های زینتی خزان دار ریشه و ساقه چند ساله و برگها یکساله هستند و در درختان و درختچه های همیشه سبز ریشه ، ساقه و برگها چند ساله هستند.
در برخی طبقه بندیها گیاهان دارای پیاز، پیاز توپر، ساقه زیر زمینی و ریشه گوشتی نیز جزء گیاهان چند ساله قرار می گیرند زیرا در این گیاهان نیز اندامهای هوایی در زمستان ازبین می رود و اندامهای زیرزمینی یا در زمین باقیمانده و یا آنها را از خاک بیرون آورده و در محیط مناسب نگهداری می کنند تا پس از سپری شدن زمستان مجدداً در زمین کاشته شود. از این گروه گیاهان می توان به نرگس ، گلایول ، زنبق و کوکب اشاره کرد.

نام فارسی: زنبق دشتی گیاه شناسی

نام علمی: Hemerocallis fulva kwanso
نام انگلیسی: Twany Daylily
خانواده:Liliaceae

مشخصات ظاهری: از دور به شکل گیاهان خانواده گرامینه به نظر می رسد
ارتفاع بوته:به 60 سانتیمتر می رسد
برگ: طویل و به رنگ سبز روشن است که در اوایل پاییز می ریزد به طوری که خاک در فصل زمستان برهنه می ماند . دارای برگهای متعدد و کشیده و باریک
گل: دوتایی و به رنگ قرمز تا نارنجی و شیپوری شکل
زمان گلدهی: تابستان
نیاز اکولوژیکی: در سایه یا افتاب ، خاک خوب یا ضعیف هر دو بخوبی رشد می کند و نیاز به مراقبت ندارد
کاربرد: برای کاشت در حاشیه ها ، کنار جاده ها و خیابانها ، در کنار نهر آب و در باغهای صخره ای و در جاهای مرطوب مناسب است.
تکثیر : از طریق تقسیم بوته در اسفند ماه ، گیاهان تقسیم شده در همان سال اول گل می دهند.

نام فارسی:کوکب کوهی

نام علمی:Rudbeckia spp.
نام انگلیسی: Coneflower
خانواده: Asteraceae (Compositae)
طول دوره زندگی: یکساله ، دو ساله ، دائمی
ارتفاع بوته: تا 150 سانتی متر
فواصل کاشت : 40 تا 60 سانتی متر
شرایط خاک : ( از نظر رطوبت ) : با زهکشی خوب
نوع خاک :با حاصلخیزی متوسط ، ترجیحا” سنگین
شرایط نور:آفتاب – سایه – افتاب
مقاومت به سرما : دارد
زمان و روش تکثیر: از طریق کاشت بذر در اواخر اسفند ماه در خزانه و انتقال آن در بهار به زمین اصلی و یا اینکه کاشت بذر در فروردین ماه در هوای آزاد تکثیر می شود. همچنین تقسیم بوته در پاییز ( مهرماه ) و یا اواخر زمستان و اوایل بهار نیز متداول می باشد.
رنگ گل : قرمز مایل به ارغوانی ، زرد طلایی، بنفش که در مرکز مخروطی شکل و به رنگ قهوه ای ، سیاه و یا سبز می باشد.
زمان گلدهی:دوره طولانی از تابستان تا پاییز
کاربرد : جهت حاشیه ها ، گل شاخه بریده ، تپه های گل و جلوی درختچه های پا بلند و نیز باغهای جنگلی ، گونه های یکساله مناسب برای باغچه ها
مراقبت ها : پس از پژمردن گلها بایستی برای زیبایی بیشتر آنها را قطع نمود . استفاده از قیم در موارد لازم می باشد
مشخصات ویژه : در هر متر مربع 2 گیاه کافی است . این گیاه معمولا” دائمی است ولی برخی از آها همانند گیاهان یکساله کشت می شوند که معروفترین گونه آن ( کوکب کوهی R. hira است . این گیاه اخیر دارای گلهایی به رنگ زرد طلایی تا قرمز پر رنگ متمایل به می باشد.
سایر گون ها عبارتند از : (Black- eyed susan ) R. fulgida ( گونه دائمی )R. hira (Black- eyed susan )(Syn. R. گونه دوساله یا چند ساله با دوره زندگی که اغلب بصورت یکساله کشت می شود ) R. herbstsonne ( گونه دائمی) (Syn.Echinacea purpurea ) R. p ،( گونه دائمی ، دارای گلهای قرمز مایل به ارغوانی مخروطی شکل قهوه ای طلایی).

کاربرد گیاهان علفی پایا در طراحی کاشت فضاهای سبز گیاه شناسی 

در علم گیاهشناسی ، گیاهان ماندگاری که همه ساله در بهار از سطح خاگ جوانه زده و شاخه و برگ نو تولید کنند و در پایان فصل رشد اندامهای هوایی آنها خشک شود گیاهان علفی پایا نامیده می شوند.
این تعریف در حقیقت برای تمامی گیاهان این گروه تعریف کاملی نیست زیرا عملاً دیده می شود که برخی از گیاهان علفی پایا مانند خربق برخی از گونه های سدوم و ساکسی فراژ ، برگینیا و سمپرویوم اصولاً از گیاهان همیشه سبز بوده و یا تعدادی از آنها مانند گیاه زیبای نی پر ، نپتا ، استاکیس و هوی کرانیمه خزان کننده می باشند.
از طرفی نیز نمی توان لغت پایدار و ماندگار را برای کلیه گیاهان این گروه بکار برد زیرا تعدادی از آنها کاملاً نسبت به سرمای زمستانی مقاوم نبوده و در زمستانهای سخت از بین می روند و برخی نیز مانند تاج الملوک ، کتان زینتی و گل گاوزبان گرچه نسبت به یخبندان های شدید مقاوم هستند ولی حتی اگر در شرایط رشد کاملاً مناسب نیز قرار گیرند زندگی کوتاهی داشته و اصولاً عمری محدود دارند این قبیل گیاهان در بین گیاهان علفی پایا در اقلیت قرار دارند و اکثراً گیاهان این گروه عمری طولانی دارند.
اکثر گیاهان علفی پایا را بایستی هر دو یا سه سال از خاک خارج کرده و تقسیم بوته نمود. با این عمل می توان گیاه را دوباره جوان نموده و تعدادی گیاه را نیز از این طریق بوجود آورد . مناسبترین زمان برای ازدیاد گیاه با روش تقسیم بوته در بهار و بلافاصله بعداز بیدار شدن گیاه از خواب زمستانی می باشد. تعداد کمی از گیاهان این گروه مانند گل صدتومانی ، خربق و آکانتوس اگر سالیان متمادی در زمین باقی بمانند و خوب تغذیه شوند گلهای فراوانی تولید خواهند نمود لذا بایستی از تقسیم نمودن این قبیل گیاهان خودداری نمود در غیر اینصورت گیاه تقسیم شده تا استقرار کامل ریشه در خاک که به زمانی نسبتاً طولانی نیاز دارد شکوفا نخواهد شد. این گیاهان را می توان نمونه واقعی گیاهان علفی پایا دانست و تعریف صحیح گیاهان علفی پایا برازنده این گونه گیاهان است. در طراحی فضای سبز گیاهان علفی پایا در جایگاه ویژه ای قرار دارند و به دلیل زیبایی و چشم نوازی خاص خود در سبک های مختلف فضای سبز مورد استفاده قرار می گیرند.
این گیاهان در اواخر قرن نوزدهم میلادی زمانی که طراحی فضای سبز از قید قالب سبکهای رسمی با خطوط مستقیم و کاشت ردیفی و منظم رها شد کاربرد وسیعی پیدا نمودند . با ورود این گیاهان به صحنه طراحی فضای سبز باغچه های حاشیه ای ( باغچه های بسته یا کناری ) که حداقل یک سمت آنها بوسیله گیاهان پرچینی که معمولاً از گیاه سرخدار استفاده می شد و یا بوسیله دیوار آجری یا سنگی مسدود می شوند شکل گرفتند. طراحی به سبک ترکیب گروهی با ایجاد باغچه های حاشیه ای به اوج شکوفایی خود رسید و استفاده از گیاهان علفی پایا باب روز شد . مناسبترین عرض برای این گونه باغچه ها سه متر در نظر گرفته شد و طراحی قبل از کاشت و کاربرد رنگ گل و برگ در طراحی مورد توجه و تایید قرار گرفت.
در این زمان باغچه های حاشیه ای بسیار زیبا و دیدنی در اطراف محوطه و چمن در مرکز طرح طراحی گردید که تا به امروز نیز در باغهای معروف جهان پابرجاست.
باغچه های حاشیه ای نسبت به باغچه های میانی نور کمتری دریافت می نمایند و جریان هوا نیز به کندی انجام می گیرد لذا با گذشت زمان گیاهان علفی پایا به باغچه های میانی نیز راه یافتند و این محل نیز مکان مناسبی برای کاشت این گروه از گیاهان تشخیص داده شد سبک طراحی ترکیب گروهی در باغچه های میانی نیز امروزه بسیار متداول است و گیاهان با ارتفاع بیشتر در مرکز طرح و گیاهان کوتاهتر در کناره باغچه کاشته می شوند به نحوی که ارتفاع گیاهان بلند از نصف قطر باغچه میانی تجاوز ننماید.
گیاهان علفی پایا به خاکی حاصلخیز بازهکش مناسب نیاز دارند . افزودن کود دامی پوسیده در پاییز بعنوان کود سرک و مبارزه با علفهای هرز در طول فصل رشد و استفاده از گیاهان یکساله در مکانهای خالی ما بین این گیاهان توصیه می گردد.

نام فارسی:استاتیس
نام علمی: Limonium spp.
نام انگلیسی:Sea Lavender, Statice
خانواده: Plumbaginaceae

طول دوره زندگی:یکساله ، دوساله و دائمی
ارتفاع بوته: تا 80 سانتیمتر
شرایط خاک : از نظر رطوبت با زهکشی خوب
نوع خاک :ترجیحاً شنی
شرایط نور: آفتاب
مقاومت به سرما : گونه های یکساله ندارند. گونه های دائمی دارند.
زمان و روش تکثیر: برای تکثیر گونه های یکساله بذر آنها را از تیرماه تا آبان ماه می کارند و اولین برگ آنها را به گلدانهای مجزایی منتقل می کنند و چهار الی پنج هفته پس از آن به زمین اصلی منتقل می کنند. گونه های دائمی از طریق تقسیم بوته در بهار تکثیر می نمایند.
رنگ گل : ارغوانی ، صورتی ، قرمز، آبی ، سفید و زرد
زمان گلدهی : اواخر بهار تا اوایل پاییز
کاربرد : جهت گل شاخه بریده کاشت در حاشیه های مخلوط یا علفی آفتابی ، باغهای شنی ، خشک نمودن برای تزیینات گونه های پاکوتاه مناسب برای باغهای صخره ای ، داخل منزل ، همچنین به خوبی با اجسام اطراف و برگهای نقره ای آرتیمیز یا هماهنگ می شود.
مراقبت ها : گونه های چند ساله بزرگ قادر به تحمل خاک های سنگی و خشک می باشند.
مشخصات ویژه : گلها را زمانی که کاسبرگ آنها باز شده و رنگ ظاهر شده می چینند . گلها را در دسته هایی به تعداد 10-7 عدد گل به فروش می رسانند. گلها را در دمای 20 درجه سانتیگراد به مدت دو الی سه هفته می توان انبار کرد و در گلدان تا دو هفته و گلهای خشک تا چند سال باقی می مانند . وزن 10000 بذر حدود 28 گرم است . گلها حالت کاغدی دارند و بسیار بادوام هستند. گونه یکساله تجاری کشت می شود. گونه مهم عبارت است از L.Sinuatum ( چند ساله که معمولاً به عنوان یکساله کشت می شود).

در طول مدت تاریخ گیاهان تغییر مختصر یافته اند ، ولی انتظار ما بسته به احتیاج روز افزون ما از آنان تغییر فراوان کرده است. در اجتماعات بدوی انسان فقط از فرآورده های گیاهی استفاده می کرد. پس از اینکه بشر غذای کافی برای تغذیه اجتماعات خود بدست آورد متوجه زیبایی گیاهان شد ، و با پیشرفت صنعت و توسعه شهرنشینی گیاهان جای خود را به خانه های مسکونی دادند و بالنتیجه تعداد گیاهان بر سطح کره زمین کاهش یافت و به همین نسبت علاقه انسان نسبت به گیاهان بیشتر شد.
اخیرا” نقش گیاهان در ترکیب خاک ، تثبیت خاک ، کنترل رطوبت ، کنترل باد، کنترل صدا و تغییر هوا شناخته شده است. اینک بعداز شناختن خواص گیاهان بشر در تعدیل و تغییر شرائط نامساعد محیط زیست از آنان کمک می گیرد. متاسفانه غالب اوقات فقط جنبه زیبا سازی گیاهان زینتی در مد نظر قرار گرفته و توجهی به ارزش عملی آنها نمی شود، درصورتی که نقش گیاهان در بهسازی محیط زیست بسیار مهم تر از فقط زیبا بودن آنان است.

فرهنگ های جهان تغییر یافته است ، فعالیت و سرعت زیاد در کلان شهران امروزی تشابهی به سرعت کم و نوع زندگی گذشتگان ما ندارد. روش و رفتار انسان امروزی نسبت به گیاهان نیز تغییر یافته است ولی این تغییر روش به سرعت فرهنگ های ما نبوده است ، در نتیجه محیط سازان به طور کلی توجهی به گیاهان نکرده و از خواص آنها استفاده مناسب نشد. در فرهنگ عصر ما کیفیت و کمیت هرچیز سنجیده شده و ارزش اقتصادی و کاربردی آن تعیین می گردد. گیاهان در درجه اول برای بهتر جلوه دادن یک ساختمان یا زیبا کردن زمین و یا برای بالا بردن ارزش زیبایی منطقه به کار می روند ولی نحوه عمل و استفاده خوب و صحیح از گیاه نیز باید در نظر گرفته شود. اغلب مشکل می توان فرقی بین خواص عملی و خواص زیبا سازی گیاهان قائل شد، مثلا” وقتی در اتوبان ها گیاه کشت می گردد تا از انعکاس مستقیم نور چراغ اتوموبیل ها جلوگیری کند به زیبایی و زیبا سازی آن اتوبان نیز کمک کرده اند. همین طور اگر برای پوشاندن محلی ناخوش آیند یک ردیف گیاه کاشته شود در مرحله اول به زیبایی منطقه کمک شده و در ضمن نقش کلی آن یعنی پوشاندن محل ناخوش آیند نیز ایفا شده است ، غیر از کاهش میزان انعکاس نور و پوشاندن مناظر ناخوش آیند گیاهان برای ایجاد حصار و محل های محفوظ و هدایت زاویه دید ناظر ، کنترل عبور و مرور ، سمبل و نماد و بسیاری موارد دیگر نیز به کار می روند.
ارزش گیاهان را می توان سنجید و بهترین کاربرد آنها را مشخص کرد و در بهسازی محیط زیست استفاده نمود.
در هنگام انتخاب گونه های گیاهی برای هر منطقه می باید تمامی عوامل و ارزشهای مذکور را با رعایت اولویت بندی بنا به ضرورت مد نظر قرار داد.
براین اساس معیارهایی که برای انتخاب گونه گیاهی بکار می روند به سه بخش کلی تقسیم می گردند که عبارتند از :
1- معیارهای محیطی دخیل در انتخاب گونه گیاهی
2- معیارهای ظاهری ( فردی ) دخیل در انتخاب گونه گیاهی
3- معیارهای طراحی دخیل در انتخاب گونه گیاهی
در این تقسیم بندی هر بخش خود شامل تقسیمات جزئی تری می باشد که به تفصیل ذکر خواهد گردید.

نام فارسی:افرای سیاه ( افرای سه برگی)

نام علمی:Acer negundo
نام انگلیسی:Boxelder
خانواده:Aceraceae
وضعیت برگ:خزان کننده یا برگها شانه ای است.
ارتفاع:12 تا15 متر
قطرتاج:10 تا 12 متر
فرم تاج:گسترده بصورت گرد یا بیضوی و متقارن
سرعت رشد: سریع الرشد
طول دوره زندگی:متوسط
محل کاشت: آفتابی تا نیمه سایه
نوع خاک:سبک با زهکشی خوب
مقاومت یا حساسیت به شرایط نامساعد محیطی: نسبت به سرما مقاوم است بعلت ترد و باریک بودن شاخه ها ، در مقابل بادهای شدید مقاومت چندانی ندارد
گلدهی: گیاه دو پایه ، گلها کوچک و بشکل خوشه از شاخه آویخته است.
میوه دهی: میوه بصورت بالدار دو سویه ( سامار مضاعف ) است
نحوه تکثیر: کاشت بذر ، پیوند و خوابانیدن شاخه
مواردکاربرد:گونه ای است زینتی که دارای ارزش دارویی نیز می باشد.

نام فارسی: افرای ابلق گیاه شناسی

نام علمی:Acer negundo variegatum
خانواده: Aceraceae
وضعیت برگ:خزان کننده و پهن برگ ، برگچه های این گیاه آراسته به حاشیه ای پهن و نامنظم به رنگ سفید است
ارتفاع:تا 15متر
قطرتاج:10متر
فرم تاج:گسترده و بصورت بیضوی
سرعت رشد:سریع الرشد
محل کاشت:آفتابی تا نیمه سایه
نوع خاک: با همه خاکها سازگاری دارد
مقاومت یا حساسیت به شرایط نامساعد محیطی:مقاوم به دود و دوده
گلدهی:این افرا تقریبا” همواره بشکل پایه ماده دیده می شود
میوه دهی:میوه بالدار سفید رنگ جلب توجه می کند
نحوه تکثیر:پیوند روی افرای سیاه
مواردکاربرد: برای فضاهای کوچک و خیابانها و جاده ها توصیه می شود.

نام فارسی:افرای سرخ گیاه شناسی

نام علمی:Acer palmatum
نام انگلیسی:Japanese Maple
خانواده: Aceraceae
وضعیت برگ:خزان کننده ، پهن برگ که در تابستان برنگ قرمز یا سیز و در پائیز بنا به کولتیوار برنگ لیمویی ، قرمز یا زرد در می آید.
ارتفاع:5/4 تا 5/7 متر
قطرتاج: 5/4 تا 5/7 متر
فرم تاج:تاج بصورت فرم گلدانی ، با تراکم متوسط و متقارن است
سرعت رشد:کند رشد
طول دوره زندگی:متوسط
محل کاشت:سایه تا نیمه سایه
نوع خاک:سبک زهکشی خوب ( شنی تا لومی ) و کمی اسیدی
مقاومت یا حساسیت به شرایط نامساعد محیطی:حساس به خشکی و سرمای شدید زمستانه
گلدهی:اواخر بهار و اوائل تابستان و برنگ ارغوانی تا قرمز
میوه دهی:میوه از نوع سامار می باشد
نحوه تکثیر:بذر- پیوند و خوابانیدن شاخه
مواردکاربرد:گونه ای است زینتی و مناسب جهت پرکردن فضای خالی بین درختان قدبلند در پارکها

نام فارسی:افرای شبه چناری

نام علمی:Acer pseudoplatanus
نام انگلیسی:Sycamore Maple
خانواده: Aceraceae
وضعیت برگ:خزان کننده و پهن برگ ، برگها پنجه ای ، رئی برگ سبز و پشت برگها سفید می باشد
ارتفاع:18 تا 21 متر
قطرتاج:12 تا18 متر
فرم تاج:مدور، از لحاظ بافت متوسط تا متراکم است و دارای تاج متقارن است.
سرعت رشد:فوق العاده سریع الرشد
طول دوره زندگی:طولانی
محل کاشت:آفتاب تا نیمه سایه
نوع خاک:سبک با زهکشی خوب
مقاومت یا حساسیت به شرایط نامساعد محیطی:به خاک آلوده به ایعات صنعتی مقاومت نان می دهد و حساس به خشکی است
گلدهی:گلها آویخته است
میوه دهی:میوه از نوع سامار می باشد
نحوه تکثیر:بذر- پیوند و خوابانیدن شاخه
مواردکاربرد:گونه ای است زینتی و مناسب جهت پر کردن فضای خالی بین درختان قد بلند در پارکها
میوه دهی : سامار
نحوه تکثیر: بوسیله بذر در آبانماه
موارد کاربرد: گونه ای است زینتی و مناسب ایجاد فضای سبز ، تولید چوب جهت قالبسازی ، تراورس ، خراطی همچنین در فضای سبز بعنوان یک گیاه مناسب جهت کاشت در خیابانها ، مکانهای سایه ، و همچنین بعنوان یک گیاه سایه دار جهت ایجاد پارکینگ استفاده می شود.

گیاه شناسی سایر گونه های جنس افرا عبارتند از :
A.campestre کرب یا افرای پرچینی یا افرای دشتی
A.griseum با پوست جذاب قهوه ای نازک و قابل جدا شدن
A.pensylvanicum با ساقه ای بشکل پوست مار
A.velutinum افرای پلت با پوست خاکستری
A.laetum افرای شیردار
A.cinerascens کیکم
A.saccharinum افرای قندی

نام فارسی: کرفک
نام علمی:Acer platanoides
نام انگلیسی:Norway maple
خانواده:Aceraceae
وضعیت برگ : خزان کننده و برگ پهن با برگهای بزرگ پنجه ای و چاکدار با تقسیمات دندانه دار نوک تیز
ارتفاع:12 تا 15 متر
قطرتاج:10 تا 12 متر
فرم تاج: گرد با بافت متراکم و تقریبا” متقارن
سرعت رشد: متوسط یا سریع الرشد
طول دوره طولانی
محل کاشت: آفتابی تا سایه روشن
نوع خاک: خاک سبک با زهکشی خوب و تقریبا” مرطوب
مقاومت یا حساسیت به شرایط نامساعد محیطی : مقاوم به فضاهای الوده به دود و دو ده
گلدهی : گل آذین آن رو زه بالا قرار گرفته است.
میوه دهی: بشکل سامار و دارای بالهایی است که تقریبا” بشکل طولی در کنار هم قرار گرفته اند.
نحوه تکثیر:کاشت بذر در آبانماه
مواردکاربرد: تولید چوب جهت مصارف صنعتی ، ایجاد فضای سبز بویژه در حاشیه خیابانها و جاده ها

نام فارسی:عرعر گیاه شناسی

نام علمی:Aianthus altissima
نام انگلیسی:Tree- of- Heaven
خانواده:Simarubaceae
وضعیت برگ:خزان کننده و پهن برگ با برگها مرکب شانه ای بزرگ که گاهی به طول سانتی متر می رسند
ارتفاع:18 تا22 متر
قطرتاج:5/10 تا15 متر
فرم تاج: گرد یا گلدانی شکل و نامنظم
سرعت رشد:سریع الرشد
طول دوره زندگی:متوسط
محل کاشت:آفتابی کامل تا نیمه سایه
نوع خاک:در هو نوع خاک ( آهکی یا گچی ) می روید.
مقاومت یا حساسیت به شرایط نامساعد محیطی:هوای دودآلود صنعتی را بخوبی تحمل می کند و به آب کمی نیاز دارد.
گلدهی:در پایه گلهای ( سبز و زرد ) نر و ماده آن غیر واضح هستند و بر روی درختان جداگانه قرار دارند
میوه دهی:میوه ها بالدار که در تابستان می رسند
نحوه تکثیر:بذرکاری در فروردین ماه همچنین بطریقه تقسیم ریشه در اسفندماه نیز قابل تکثیر است.
مشخصات ویژه: برای تامین برگهای فراوان و کنترل رشد آن در اوایل بهار می توان آنرا هرس نمود، چون گلهای درخت نر تولید بوی نامطبوع می کند بهتر است در کنار منازل مسکونی کشت نگردد.
مواردکاربرد:درخت ماده مناسب برای حاشیه خیابانها است. همچنین می توان از کاشت برای جلوگیری از فرسایش خاک ناشی از سیلاب بهره جست.