گیاهان بومی مقدمه:
در سراسر دنیا هر روز افراد بیشتری به سوی استفاده از گیاهان بومی برای منظرسازی خانه ها، مدرسه ها و اماکن عبادی خود روی می آورند. در سال ۲۰۰۴ در امریکا کنفرانسی در رابطه با منظرسازی های جدید با گیاهان بومی برگزار شد که در آن مقالاتی در مورد منظرسازی با گیاهان و تنوع زیستی ناشی از آن، کیفیت هوا ، انتشار کنترل شده مواد ناشی از سوخت، توقیف کربن، هیدرولوژی و اثرات آفت کش ها و کودها، درک مسائل اقتصاد عمومی و زمینه های اخلاقی و زیباشناسی مطرح شده است. استفاده از گیاهان بومی در منظرسازی در واقع یک پاسداشت میراث طبیعی و یک بیداری با آگاهی در مورد یکی از اصول اخلاقی مهم است که ابتدا توسط Aldoleopold در بیش از ۵۰ سال قبل بیان گردید. پروسه های طبیعی که از طریق آنها گیاهان بومی برای نمایش چرخه های یک اکوسیستم سالم تثبیت شده توسط یک بافت پیچیده از تنوع زیستی ظاهر می شوند.گیاهان بومی ویژگی های ذاتی و صفات سازشی بسیاری دارند که آنها را از نظر زیباشناختی مطلوب، کاربردی و از نظر اکولوژیکی برای منظرسازی با ارزش می نمایند. استفاده از گیاهان بومی به سلامت و تعادل چرخه های یک اکوسیستم کمک می کند منظرسازی با گیاهان بومی در یک مجموعه شهری به ذخیره صفات منطقه ای کمک می کند و تقاضای کمتری را نسبت به منابع ایجاد می نماید.
گیاهان بومی چه هستند؟
گیاهان بومی آنهایی هستند که بدون دخالت مستقیم و غیرمستقیم انسان در محل می رویند. بطور خاص تر گیاهان بومی در یک ناحیه معین آنهایی هستند که بطور طبیعی در منطقه رشد می کرده اند قبل از اینکه انسانها گیاهانی را از مکانهای دورتر معرفی نمایند. گیاهان بومی معمولا در جوامعی با گونه های سازگار به شرایط خاک، رطوبت و آب و هوای مشابه رشد می نمایند . بعضی از جوامع بومی شامل جنگل های بلوط، گردو، شاه بلوط، راش و افرا و مرغزارهای چمن بلند و کوتاه و مرداب های آب شیرینند. گیاهان بومی در یک مکان در طی دوره زمین شناسی ظاهر می گردند و در سرتاسر چشم انداز بطور گسترده به عوامل مهم آب و هوایی سازگار و به شرایط محل مرتبط با شکل زمین پراکنده می گردند. در مقابل گیاهان بومی ، گیاهان غیر بومی و اگزوتیک گیاهانی هستند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم، عمدی یا تصادفی توسط اقدامات انسانی به یک منطقه معرفی شده اند.
چرا گیاهان بومی؟
چشم انداز سازی با گیاهان بومی فاکتورهای جذاب زیادی دارد. تقریبا تمامی گیاهان پناهگاه غذایی را به طریقی برای حیات وحش تامین می نمایند. گیاهان بومی به صورت طبیعی سازگار شده و پناهگاه و غذا را برای حیات وحش بومی بصورت ثابت تری آماده می کنند. حتی در طی خشکسالی یا شرایط یخبندان خواهید دید که کشت این گونه ها مخصوصا انواع گل ده آنها نکتار(شهد گیاهی) فراوانی را تهیه خواهد نمود در حالی که گیاهان غیربومی اینگونه نیستند. گیاهان بومی زیبا و قوی هستند و نگهداری و حفظ آنها آسانتر است و برای محیط زیست سودمند می باشند زمانی که شما زیستگاه بومی خودتان را ثابت و برقرار نمودید در زمان و هزینه صرفه جویی خواهید کرد و آلودگی هوا را از این طریق حذف یا کاهش می یابد. گیاهان بومی یک منظر زیبا و مقاوم در برابر خشکسالی قوی و با شرایط نگهداری پایین را ایجاد می نماید که همگی اینها به نفع محیط زیست است.
فاکتورهای مثبت استفاده از گیاهان بومی در منظرسازی:
۱. گیاهان بومی باعث صرفه جویی در انرژی می شوند: گیاهان بومی هر ناحیه به شرایط محلی ان ناحیه در طی هزاران سال سازگاری یافته اند. آنها نیرومند و خوش بنیه می باشند و بنابراین می توانند در سرمای زمستان و گرمای تابستان زنده باقی بمانند. زمانی که استقرار می یابند دیگر نیازی به آبیاری با کوددهی ندارند. آنها نسبت به بسیاری از آفات و بیماریها مقاوم می باشند. بنابراین از نظر شرایط نیازمند حداقل نگهداری برای باغبانی و ایجاد چشم اندازند. بنابراین منظرسازی با گیاهان بومی موجب بهبود محیط زیست می گردد. یک منظر بومی هیچ نیازی به علف چین شدن (سرزنی) مانند یک چمن مصنوعی (کاشته دست انسان) ندارد. این امر نیاز به منابع غیرقابل تجدید را کاهش می دهد و کیفیت آب و هوا را افزایش می دهد. سوزاندن دوره ای با سرزنی زمانی که آتش زدن عملی نیست موردنیاز برای نگهداری چشم انداز چمنزار از سیکل طبیعی چمنزار تقلید نموده و برای محیط زیست خیلی بهتر است.
۲. گیاهان بومی ثابت باقی می مانند.
هر گیاه عضوی از یک جامعه است که شامل گیاهان، حیوانات و میکروارگانیسم های دیگری است که تعادل طبیعی هر گونه را در حالت تطبیق نگه می دارد و به آن اجازه می دهد که در شرایطی که مناسب است رشد و ترقی کند ولی مانع بهم خوردن تعادل طبیعی آن می شود. بنابراین گونه های بومی به ندرت می توانند مانند گیاهان معرفی شده از مناطق دیگر مهاجم گردند.
۳. گیاهان بومی برای پرندگان، پروانه ها و دیگر حیات وحش مطلوب غذا و پناهگاه تهیه می کنند:
انواع این جاندران جذب گیاهان بومی شده در نتیجه تنوع زیستی منطقه بالا می رود. استفاده از این گیاهان در منظرسازی به حفظ پروانه ها، کرم ها و دیگر حشرات سودمند کمک می نمایند. راش و دیگر درختان بومی زیستگاه آشیانه سازی را ایجاد می کنند.
۴. سیستم ریشه ای گیاهان بومی کمک می کند تا بارندگی به داخل خاک نفوذ کند و باعث کاهش فرسایش و هرز آب می گردد: این عمل موجب بهبود وضعیت خاک می شود.
۵. کاهش استفاده از آفت کش ها:
چون گیاهان بومی به شرایط محلی سازگاری یافته اند نسبت به مشکلات آفت ها مقاوم ترند. گاهی اوقات افراد از آفت کش های غیرپایا استفاده می کنند که به اجزای غیرمضر شکسته می شوند. قبل از کاشت بذر گیاهان بومی جهت به حداقل رساندن رقابت با علف های هرزف زمانی که گیاهان بومی استقرار یافتند به ندرت به آفت کش نیاز است.
۶. افزایش کیفیت آب:
در منظرسازی مرسوم آفت کش ها اغلب بصورت غلطی در زمانهایی که حشرات هدف حساس نیستند بکار می روند. استفاده بیش از حد و کاربرد نامناسب علف کش ها اغلب حشرات سودمند و دیگر حیات وحش را می کشد(کمتر از ۱۰ درصد تمامی حشرات برای گیاهان مضرند). علف کش ها پتانسیل ایجاد مشکلات جدی برای سلامتی انسان را در زمانی که بدرستی یا براساس راهنماها استفاده نشوند، دارند از طریق حذف یا به حداقل رساندن استفاده از آفت کش ها و کودها این آلاینده ها به داخل رودخانه ها، دریاچه ها و خلیج ها راه نخواهند یافت. این کار کیفیت آب و زندگی آبی درون آن را بهبود می بخشد و در سیستم های آبی سالم به تحت کنترل نگه داشتن جمعیت ماهی، قورباغه و حلزونها و حشرات و کاهش شکل گیری جلبک ها کمک خواهد کرد.
۷. بهبود کیفیت هوا:
اقدامات منظرسازی بومی می تواند به بهبود کیفیت هوا در یک سطح منطقه محلی و سطح جهانی کمک کند. به صورت محلی Smog(ازن سطح زمین) و سمیت هوا می تواند به صورت موثری توسط حذف واقعی نیاز به وسایل نگهداری چمن که سوختشان با گازوئیلف الکتریسیته یا باتریهاست کاهش یابد. تمامی این انواع سوخت ها در ارتباط با انتشار آلاینده های هوای زیر می باشند:
– مونوکسید کربن، دی اکسید کربن، اکسید نیتروژن، دی اکسید سولفور، ترکیبات آلی فرار و مواد سمی هوا مثل بنزین.
دستگاه چمن زنی گازوئیلی و تجهیزات باغی بطور متوسط ۵% شکل گیری ازن در مناطق با مشکلات مه دود را موجب می شوند این تجهیزات همچنین مواد سمی و ذرات را منتشر می نمایند. بصورت منطقه ای اکسید نیتروژن و دی اکسید سولفور آزاد شده از تجهیزات نگهداری چمن با آب درون اتمسفر واکنش داده و باران اسیدی را تشکیل می دهند.
بصورت جهانی اقدامات منظرسازی بومی به مبارزه با گرم شدن جهانی به دو طریق کمک می نماید . دی اکسید کربن یک گاز گلخانه ای عمده است و از طریق کاهش استفاده از تجهیزات نگهداری چمن، انتشار آن نیز کاهش می یابد. گیاهان بومی به کاهش مقدار دی اکسید کربن در اتمسفر از طریق جذب آن و ذخیره کربن در ساقه، ریشه ها و خاک می کنند. گیاهان بومی خیلی بهتر از چمن چیده شده و بعنوان یک جاذب کربن عمل می کنند به دلیل سیستم ریشه ای گسترده آنها و توانایی افزایش یافته آنها جهت حفظ و ذخیره نمودن آب.
۸. گیاهان بومی جالب توجه اند
گیاهان بومی متنوع بوده گلها و شاخ و برگ جالبی دارند. بوته ها و درختان بومی تنوعی از ارتفاع، اشکال و بافت ها را در چشم اندازها ایجاد می نمایند. بسیاری از آنها از طریق درختانشان و یا نیام(غلاف) دانه هایشان در تابستان منفعت هایی را ایجاد میی کنند. جنبه دیگر گیاهان بومی علاقه و توجه تاریخی و فرهنگی آنهاست. بعضی از گیاهان نقش قابل توجهی را در فرهنگ بومی منطقه یا در اکتشافات نسل های پیشین انسانی و سکنی گزیدن آنها ایفا کرده اند.
بسیاری از گونه ها به عنوان غذا یا دارو با ارزش گزارش شده اند. بقیه برای تولید نخ، پارچه (منسوجات)ف رنگ آمیزی ها و یا اهداف خانگی مشابه استفاده شده اند. گیاهان بومی می توانند ارتباط ملموس و محسوسی را برای کودکان و بزرگسالان با گذشته ایجاد نمایند.
۹. گیاهان بومی مانع طغیان گونه های خارجی می گردند.
در حالیکه بسیاری از گیاهان اگزوتیک مضر نیستند. بقیه خطرات جدی را برای تنوع زیستی ایجاد می کنند. اگزوتیک هایی که فرار می کنند و بومی می شوند. ترکیب گیاهی جوامع گیاهان بومی را تغییر می دهند. اگزوتیک ها به جوامع گیاهان بومی تهاجم کرده آنها را پراکنده می کنند و گیاهان بومی را جابجا می نمایندو بقیه اگزوتیک ها ناقل بیماریها و حشرات خارجی می باشند. از معرفی اگزوتیک ها در آینده می توان از طریق استفاده از گونه های بومی جلوگیری نمود. استفاده از بومی ها همچنین گیاهان منطقه ای را به نمایش می گذارند و باعث ترقی میراث طبیعی ما می گردد. نسبت به گیاهان بومی اغلب بی توجهی شده و ارزش زیباشناختی آنها نادیده گرفته شده است در عوض بسیاری از مناطق از نظر منظر حالتی یکسان و یکنواخت پیدا کرده اند زیرا استفاده بیش از حد از یک گونه خارجی باعث ایجاد یک چشم انداز یکنواخت قابل پیش بینی شده است.
۱۰.منظرسازی با این گیاهان موجب اصلاح محیط می گردد
منظرسازی طبیعی نوعی حس وحشی یا طبیعی بودن را در محیط شهری و حومه شهری از طریق جلب انواع پرندگان، پروانه ها و دیگر حیوانات ایجاد می کند. باغبانان و دوستداران طبیعت از انواعی از رنگ ها، اشکال و زیبایی فصلی این گیاهان لذت می برند. بسیاری از بذر یا جوانه های گیاهان بومی از طریق گلخانه ها برای منظرسازی در دسترس آنها باید در محیط طبیعی خود باقی بمانند تا تضمین کننده کسب لذت نسلهای بعدی می باشند. بطور کلی زیبایی گل های وحشی بومی و علف ها در محیط خانه و کار احساس خاصی را ایجاد می نمایند. گیاهان بومی ارتباط ما را با طبیعت افزایش می دهند و کمک می کنند مکانی زیبا و آرام برای استراحت ایجاد شود.
بطور خلاصه فواید گیاهان بومی
سازگار با شرایط منطقه ای هستند و ممکن است نیاز به نگهداری کمتری داشته باشند و مقرون به صرفه هستند.
-مقاوم هستند و سرمای شدید زمستان را تحمل می نمایند و از خشکسالی کمتر لطمه می خورند
-دوست محیط زیست هستند و نیاز به آفت کش و کود کمتری دارند
-تنوع زیستی را افزایش می دهند
-غذا و پناهگاه را برای حیاط وحش بومی تهیه می کنند
-چشم اندازهای منطقه ای را تقویت می کنند
-مانع معرفی گونه های اگزوتیک می شوند
-موجب بهبود کیفیت آب و هوا می شوند
-جالبند و تنوع خاصی در چشم انداز ایجاد می کنند
چگونه باید شروع نمود؟
همه می توانند گیاهان بومی را در منظرسازی خودشان استفاده کنند. کار کردن با گیاهان بومی راحت است چون گیاهانی هستند که از کودکی با آنها در تماس بوده اید و احیانا عادت های رشدی و خواص آنها را می دانید. از افرادی که هکتارها زمین دارند برای مثال شرکت ها یا دانشگاه ها تا آنهایی که زمینهای کوچک شهری دارند و آنهایی که از یک اکوسیستم قدیمی در طی یک پروژه بناسازی حفاظت می کنند. همگی کار کردن با گساهان بومی را جالب، لذت بخش و مفید خواهند یافت. نکاتی برای اطلاع در مورد چگونه شروع نمودن و انتظار چه چیزی را داشتن در زمانی که گیاهان وحشی شما در حال ریشه دوانیدن هستند وجود دارد. این نکات و اطلاعات را بهتر از همه می توانید از پایگاه های محلی و نهاد های محلی و نهاد های مربوطه و افراد محلی تهیه نمایید و کار کردن با گیاهان خود را آسانتر کنید. در حالی که مرغزارهای طبیعی برای حفظ شدن نیاز به آتش دارند. چیدن گیاهان بومی در حیاط خود یا مجاور ساختمان ها به همان صورت عمل می کنند. ابزارهای دیگری نیز برای دولت های محلی جهت افزایش استفاده از گیاهان بومی وجود دارد که افراد شخصی نیز ممکن است آن را سودمند بیابند. از خواندن مواد جالب قانون در مورد استفاده از این گیاهان در مناطق شهری غافل نشوید. حال شما باید صبور باشید زیرا ممکن است حتی ۲-۳ سال هم برای بعضی از گیاهانطول بکشد که در منطقه موردنظر بیفتند. یکی از سازندگان مناظر طبیعی به نام Gregshirley می گویند هنگامی که شما در حال اضافه کردن گیاهان بومی به حیات خود هستید باید آنها را با طبیعت اطراف هماهنگ نمایید به این معنی که یک حاشیه یا لانه پرنده به آن اضافه کنید تا همسایگان شما متوجه شوند که شما در حال مراقبت از حیاطتان هستید و گرنه انها ممکن است فکر کنند که شما به حیاط تان نمی رسید و علف های هرز در حیاط شما مشغول رشدند. Faye Haws یکی از باغ سازان بزرگ مینه سوتاست که علاقه خاصی به استفاده از گیاهان بومی دارد. وی می گوید اگر شما یک محل امن و خوب برای لانه سازی و زندگی حیات وحش یا گیاهان بومی خود ایجاد کنید مطمئن باشید که آنها به آن محل خواهند آمد و آمدن آنها یادآور ارتباطی نزدیکی است که زمانی ما با طبیعت و محیط طبیعی داشته ایم. پس سه کلید طلایی برای کاشتی گیاهان بومی: ۱. تحقیق و جستجو ۲: برنامه ریزی ۳: صبر و حوصله. اگر این سه مورد را رعایت کنید نتیجه یک حیاط بی نظیر زیبا و با نیاز به نگهداری کم خواهد بود.
اصولی در مورد استفاده از گیاهان بومی
برای منظرسازی با گیاهان بومی گیاه مناسب با رایط محل را نتخاب کنید. توجه کنید از گیاهانی استفاده کنید که در زیستگاه های طبیعی خودشان با یکدیگر سازگاری داشته از این نظر مشکلی را ایجاد نمی کنند. قبل از شروع به منظرسازی با گیاهان بومی اطلاعاتی را که مربوط به آن گیاهان می باشد جمع آوری و مطالعه نمایند. یک منطقه طبیعی را بازدید کنید و ببینید که چطور گیاهان ظاهر می شوند و چشم انداز خودتان را به آن ترتیب طراحی نمایید. چنین عملی حسی وحشی و بکر و طبیعی را به کار شما می بخشد که به خصوص در محیط های شهری فوق العاده دل انگیز است..
